Velsen: Rome aan de Noordzee
Arjen Bosman presenteerde op 30 maart jl.
in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden zijn nieuwste boek Rome aan de Noordzee: burgers en barbaren te Velsen. De directeur van het museum, Wim Weijland nam het eerste exemplaar in ontvangst bij de opening van de tentoonstelling Romeinse Kust.
De grenzen van het Romeinse rijk
De Romeinse Limes (grens) van 2000 jaar geleden liep halverwege Nederland en ligt tegenwoordig verborgen in de bodem. Gevleugelde namen als Julius Caesar, Augustus, Drusus en Claudius zijn bepalend geweest voor de verovering van het gebied en later voor het vaststellen van de noordgrens van het Romeinse rijk. Over het leven direct langs deze grens wordt steeds meer bekend uit archeologisch onderzoek. Nu is er voor het eerst een publieksboek dat focust op de eerste eeuw en op de regio ten noorden van de gebaande paden. Het zijn roerige tijden waarin de grens zijn vorm nog moet krijgen.
Romeinen in Velsen
Ver weg van waar ooit hun wieg had gestaan, in een voor hen totaal andere wereld, bivakkeerden enkele honderden Romeinse soldaten te Velsen in een uniek fort met haven, waarvan we gelukkig de naam kennen: Flevum. Aan hen de schone taak om de eer van de keizers hoog te houden en hun politieke plannen waar te maken. Plannen die duizenden kilometers ver weg in Rome werden gesmeed, over uitbreiding van Romeinse Rijk, of juist over het opgeven van gebieden. Elke keizer had zo zijn eigen ambities en bij de uitvoering ging het ook wel een grondig mis, zo blijkt uit de opstand van de Friezen tegen de Romeinen in 28 n. Chr. Het leverde het archeologisch oudst bekende slagveld in Nederland op. Meer dan 500 loden slingerkogels hadden de Romeinse verdedigers nodig om hun belagers te verjagen. Soldaten belandden daarbij in noodbegravingen. Daarna verlieten de Romeinen de regio. Maar binnen tien jaar waren ze alweer terug. De locatie was blijkbaar zeer belangrijk.
Waarom er bij Velsen tot tweemaal toe een fort is aangelegd, valt dus onder de grootse en meeslepende plannen die in Rome werden bedacht. Heeft u enig idee wat de uitstraling en betekenis was voor de regio, nu de provincie Noord-Holland? Rome aan de Noordzee geeft de actuele stand van zaken en een samenvatting van het onderzoek in de afgelopen decennia.
De archeologische onderzoeken werpen meer licht op het dagelijks leven van de in Velsen gelegerde Romeinse militairen, hun leveranciers, hun meegereisde familie en natuurlijk de verhoudingen met de Friese buren. Van sommigen leren we namen kennen en van anderen, zoals Apronius en Malorix, zelfs hun daden. Dat laatste dan wel vanuit de schaarse en gekleurde geschreven bronnen van 2000 jaar geleden. Kortom: Velsen had een bijzondere positie in de Romeinse tijd, en is daardoor één van de culturele pareltjes in de geschiedenis van het Nederlandse kustgebied.
Het boek Rome aan de Noordzee: burgers en barbaren te Velsen, is voor € 24,95 (excl. verzendkosten) te bestellen via de website van uitgeverij Sidestone Press uit Leiden. Het boek is rijk geïllustreerd met veel nooit eerder gepubliceerd beeldmateriaal. De tentoonstelling Romeinse Kust, waarin de geschiedenis van Velsen aan bod komt, is tot en met 25 september 2016 te zien in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden.
Lang gekoesterde wens
Arjen Bosman (1963) groeide letterlijk op met de Romeinen in Velsen. Zijn beide ouders waren amateurarcheoloog in deze plaats, en ze waren al vroeg aan het graven naar de Romeinse forten. Arjen heeft het stokje van hen overgenomen en is een stap verder gegaan door archeologie te studeren en te promoveren op het vondstmateriaal van Velsen 1 (1997). Later onderzocht hij ook het fort Velsen 2 uitvoerig. Tot op heden waren Arjens publicaties alleen voor vakgenoten beschikbaar. Met dit boek komt een persoonlijke wens van Arjen uit. Tegenwoordig runt Arjen een eigen bedrijf: Military Legacy, waarin archeologie en krijgshistorie samengaan.
