Onder de resten van de vicus van Ockenburgh liggen de vermoedelijke sporen verborgen van een bijzondere structuur: een Romeins constructiekamp. In zijn soort de eerste ooit aangetroffen in Nederland.
Hoewel tijdelijke kampen van het Romeinse leger een wijdverbreid fenomeen zijn in het buitenland, is er in Nederland slechts één van bekend: het marskamp bij Ermelo. Zoals de naam al duidelijk maakt is dit circa 9 hectare grote kamp ooit gegraven door een legioen op mars. Het is echter maar een van vele functies die er aan tijdelijke kampen worden toegeschreven. Veelal is het de omvang of de ligging die de functie van de kampen duidelijk maakt: naast marskampen, zijn er bijvoorbeeld ook de in vijandig gebied gelegen belegeringskampen, of de veel kleinere trainingskampen en constructiekampen. In die laatste categorie lijkt de structuur op Ockenburgh te passen.
Waar hebben we het over? Al in de jaren negentig van de vorige eeuw werd tijdens de opgravingen op Ockenburgh, stratigrafisch onder alle andere sporen, een opvallende greppel aangetroffen. In doorsnee bleek het om een typisch gevormde spitsgracht te gaan, die bovendien ook nog eens een bocht van 90 graden maakte. Circa 85 meter verder westelijk werd aan het eind van de opgraving nog een tweede spitsgracht aangetroffen. Het tracé van deze gracht kent exact dezelfde oriëntatie als de eerste, waardoor het wel heel aannemelijk werd de twee aan elkaar te koppelen. Het resultaat is een circa 0,7 hectare groot terrein, afgebakend met een spitsgracht, en daarbinnen vermoedelijk nog een wal.
De conclusie dat het om een constructiekamp zou kunnen gaan is gebaseerd op twee aanwijzingen. Allereerst ligt centraal binnen de contouren van de spitsgracht(en) de plattegrond van een klein opslaggebouw. Ten tweede geeft het weinige vondstmateriaal uit de verder met schoon zand opgevulde grachten, een datering rond het midden van de 2de eeuw. Deze datering sluit uiterst nauw aan op de aanvangsdatering van het kleine ruiterfort (vanaf 150), waarover we eerder al berichtten. Zou het kunnen zijn dat het tijdelijke kamp onder de latere vicus van Ockenburgh, het onderkomen is geweest van de werktroepen die het ruiterfort bouwden? We zullen het de komende maanden verder uitzoeken, wanneer we de laatste hand leggen aan de publicatie over al het Haagse onderzoek naar Romeins Ockenburgh. (JvZ)
Den Haag – Ockenburg, overzicht.
De spitsgracht die in 1993 is ontdekt in Den Haag-Ockenburgh is goed herkenbaar in dit profiel.
